09.06.2023 – Friday Khutba / Cuma Hutbesi
English
Topic: Business and Trade Ethics
Dear Brothers and Sisters!
Engaging in work and commerce is an activity almost as old as human history itself. An individual cannot meet all their needs alone. Directly or indirectly, work and commercial activities are necessary to obtain the things one depends on. Meeting basic needs such as food, drink and clothing is possible thanks to the efforts and production of individuals. Every person will strive to showcase their abilities, contribute to society with diligence, and try to produce something. In our religion, Islam, it has commanded people to work diligently to provide for both their own needs and the needs of those they are responsible for. It has also emphasised the importance of acting within the legitimate framework and adhering to lawful means. It considers this effort as an act of worship. Allah (swt) mentions, “O you who have believed! Eat from the good things which We have provided for you and be grateful to Allah if it is [indeed] Him that you worship.”[1] Rasulullah (saw) has also said, “Seeking the lawful is a duty upon every Muslim.”[2] He stated and informed that earning from lawful means is an act of worship.
Dear Brothers and Sisters!
The observance of halal (lawful) practices, earning and consuming halal things, and staying away from haram (forbidden) are essential in determining the ethical boundaries and principles of work and commerce. It becomes evident that the disruption of societal harmony occurs when these principles and boundaries are violated. The Qur’an clearly states that engaging in injustice and unethical behaviour is condemned by Allah (swt),
Allah (swt) mentions in the Quran: “Woe to those who give short measure, those who, when they are to receive their due from people, demand it in full, but when they measure or weigh for them, give less than due. Do they not know that they will be resurrected?”[3] Therefore, work and commerce are not just worldly pursuits but also a means of attaining spiritual gains, as they are considered a form of worship.
Dear Jama’ah!
Adhering to the principles of work and commerce is a means to attain the Hereafter. If a Muslim displays good behaviour in their trade, they not only earn from lawful means but also represent their faith in the best possible way. Allah (swt) points to this by stating: “Surely those who recite the Book of Allah, establish prayer, and donate from what We have provided for them secretly and openly can hope for an exchange that will never fail.”[4]
Some of the commercial principles set by Islam are as follows: Honesty, loyalty, fairness, generosity, contentment, fulfilling promises, tolerance, justice, mutual consent, being careful in measurement and weighing, and refraining from dishonest, unethical, and illegitimate practices such as lying, cheating, deception, force, black market activities, bribery, and usury. By adhering to these principles, Muslims engaged in commerce are praised by the Messenger of Allah (saw) as he said: “The honest and trustworthy Muslim merchant will be with the prophets, the truthful, and the martyrs in Paradise.”[5]
Therefore, let us display a working life in both our professional and commercial activities that aligns with these Quranic and Prophetic principles. By doing so, we can simultaneously attain success in both this world and the Hereafter, and effectively represent Islam by introducing people to it in the most beautiful manner. This approach will make it easier and more fruitful to expose others to Islam.
[1] Surah Al-Baqarah, 2:172.
[2] Taberânî, el-Kebîr, 10/74, H. No: 9851; Beyhakî, es-Sünenü’l-Kübrâ, 6/128; Heysemî, Mecma’u’z-zevâ’id, 10/520.
[3] Surah Al-Mutaffifin, 83:1-4.
[4] Surah Fatir, 35:29.
[5] Tirmizî, Sünen, Büyu’ 4, 4/471, H. No: 1130.
Türkçe
Konu: İş ve Ticaret Ahlakı
Muhterem Müslümanlar!
İş ve ticaretle meşguliyet neredeyse insanlık tarihiyle eşit bir faaliyet alanıdır. Bir insan tek başına bütün ihtiyaçlarını temin edemez. Doğrudan veya dolaylı olarak muhtaç olunan şeyleri elde etmede iş ve ticari alana ihtiyaç vardır. Yeme, içme ve giyinme gibi temel ihtiyaçları karşılamak insanların emekleri ve üretimleri sayesinde mümkündür. Her insan yeteneğini ortaya koyacak, gayretle topluma bir şeyler katmaya ve üretmeye çalışacaktır. Dinimiz İslam insana hem kendisinin hem de bakmakla mükellef olduğu insanların ihtiyaçlarını temin için gayretle çalışmayı emretmiştir. Bunu yaparken de meşru çerçevede ve helalden olması duyarlılığı ile hareket edilmesini istemiştir. Bunu da ibadet saymıştır. Nitekim Rabbimiz, “Ey iman edenler! Size kısmet ettiğimiz rızıkların hoş ve temiz olanlarından yiyin ve Allah’a şükredin, eğer yalnız Ona kulluk ediyorsanız.”[1] buyurarak helalinden kazanıp yemeye teşvik ederken Peygamber Efendimiz (s.a.v.) de “Helal kazanç peşinde koşmak farz üstüne farzdır.”[2] buyurmuş ve helalinden kazanmanın ibadet olduğunu bildirmiştir.
Aziz Kardeşlerim!
Bir işi yaparken, bir ticari faaliyette bulunurken helalin gözetilmesi, temiz ve helal şeylerin kazanılması ve yenmesi, haramdan uzak durulması, iş ve ticaret hayatının ahlaki çizgi ve ilkelerini belirlemektedir. Bu ilke ve çizgiler ihlal edildiğinde, toplumun huzurunun bozulacağı kesin bir şekilde ortaya çıkmış olacaktır. Haksızlık yapıldığında, gayriahlaki davranıldığında Allah’ın kınamasına sebep olan bir durum olduğunu Kur’ân-ı Kerîm bize şöyle beyan etmektedir: “Eksik ölçüp noksan yapan hilekârlara yazıklar olsun! Onlar insanlardan alırken ölçüp tarttıklarında tam, onlara vermek için ölçüp tarttıklarında ise eksik ölçer ve tartarlar. Onlar düşünmezler mi ki, tekrar diriltilecekler!”[3] Demek ki, iş ve ticaret hayatı dünyevi bir uğraşı alanı değil, aynı zamanda bir bakıma ibadet olduğu için de uhrevi kazançların elde edileceği bir sahadır.
Değerli Kardeşlerim!
İş ve ticari hayatın ilkelerince hareket etmek ahireti kazanmak için bir sebeptir. Bir Müslüman ticaretinde erdemli davranışlar sergilerse hem helalinden kazanmış hem de dinini en güzel şekilde temsil etmiş olur. Yüce Rabbimiz buna işaret etmek üzere şöyle buyurur: “Allah’ın kitabını okuyanlar, namazı kılanlar ve kendilerine verdiğimiz rızıktan (Allah için) gizli ve açık sarf edenler, asla zarara uğramayacak bir kazanç umabilirler.”[4] İslam’ın koyduğu ticari ilkelerin bir kısmı şunlardır: Dürüstlük, sadakat, hakkaniyet, cömertlik, kanaat, ahde vefa, müsamaha, adalet, karşılıklı rıza, ölçü ve tartıda hassas davranmak; yalan, hile, aldatma, zorlama, karaborsacılık, rüşvet, faiz gibi haksız, gayriahlaki ve meşru olmayan muamelelerden uzak durmak. İşte bu ilkelere uyarak ticaret yapan Müslümanları Allah Resulü (s.a.v.) övmüş ve şöyle buyurmuştur: “Dürüst ve güvenilir Müslüman tüccar cennette peygamberler, sıddıklar ve şehitlerle beraber olacaktır.”[5]
Öyle ise gerek iş hayatımızda gerekse ticari hayatımızda bu Kur’anî ve nebevî kurallara uygun bir çalışma hayatı sergileyelim. Böylece hem dünya ve ahiretin kazanılması hem de İslam’ı en güzel şekilde temsil ederek insanları İslam’la tanıştırmak daha kolay ve verimli olacaktır.
[1] Bakara suresi, 2:172.
[2] Taberânî, el-Kebîr, 10/74, H. No: 9851; Beyhakî, es-Sünenü’l-Kübrâ, 6/128; Heysemî, Mecma’u’z-zevâ’id, 10/520.
[3] Mutaffifîn suresi, 83:1-4.
[4] Fâtır suresi, 35:29.
[5] Tirmizî, Sünen, Büyu’ 4, 4/471, H. No: 1130.
